Polikistik over sendromu (PCOS), kadınların üreme çağındaki hormonal ve metabolik bozukluklarına bağlı olarak gelişen yaygın bir sağlık sorunudur. Genellikle düzensiz adet kanamaları, anormal tüylenme, akne ve kısırlık gibi belirtilerle kendini gösterir.
PCOS’un kesin nedeni bilinmemekle birlikte, genetik yatkınlık, insülin direnci ve iltihaplanma gibi faktörlerin rol oynadığı düşünülmektedir. Bu durum, hormonal dengesizliklere yol açarak yumurtlama sürecini etkiler ve kısırlık sorunlarına neden olabilir.
Polikistik over sendromu tanısı, semptomlar, fiziksel muayene ve kan testleri ile konulabilir. Ultrason incelemesi ile yumurtalıklardaki kistlerin varlığı tespit edilebilir. Tedavi yöntemleri, hastanın semptomlarına ve üreme planlarına göre belirlenir. Genellikle yaşam tarzı değişiklikleri, hormonal düzenleyici ilaçlar ve insülin direncini azaltmaya yönelik ilaçlar kullanılır. Kısırlık sorunu yaşayan kadınlar için, tüp bebek gibi yardımcı üreme teknikleri de uygulanabilir.
Polikistik over sendromunun neden oluştuğuna dair kesin bir bilgi bulunmamakla birlikte, bu duruma yol açabilecek bazı faktörler ve teoriler bulunmaktadır. PCOS’un oluşumunda şu faktörlerin etkili olduğu düşünülmektedir:
Genetik yatkınlık: Ailede PCOS öyküsü bulunan kadınların, bu durumu yaşama ihtimali daha yüksektir. Bu, genetik faktörlerin PCOS’un oluşumunda rol oynadığına işaret etmektedir.
İnsülin direnci: İnsülin, kan şekerini düzenleyen bir hormondur. İnsülin direnci, vücudun insülin hormonuna karşı duyarlılığının azalmasıdır. Bu durum, kan şekerinin düzensizleşmesine ve insülin seviyelerinin yükselmesine neden olur. Yüksek insülin seviyeleri, aşırı androjen (erkek hormonu) üretimini teşvik ederek PCOS belirtilerine yol açabilir.
Hormonal dengesizlikler: PCOS’lu kadınlarda, östrojen ve progesteron gibi kadın hormonları ile androjenler (erkek hormonları) arasında dengesizlik görülür. Bu hormonal dengesizlik, adet düzensizliği ve yumurtlama sorunlarına yol açar.
Düşük dereceli iltihaplanma: PCOS’lu kadınların vücutlarında düşük dereceli iltihaplanma olduğu gözlemlenmiştir. Bu iltihaplanma, insülin direncinin artmasına ve androjen seviyelerinin yükselmesine katkıda bulunabilir.
Obezite: Obezite ve kilo alımı, insülin direncini artırarak PCOS belirtilerini kötüleştirebilir. Bununla birlikte, her PCOS’lu kadın obez değildir ve zayıf kadınlarda da bu durum görülebilir.
PCOS’un oluşum mekanizması tam olarak anlaşılmamış olsa da, bu faktörlerin bir kombinasyonu, PCOS gelişimine ve semptomlarının ortaya çıkmasına katkıda bulunabilir.
Polikistik over sendromu, farklı belirtilerle kendini gösterebilir ve her hastada farklı şekillerde etkili olabilir.
İşte PCOS’un en yaygın belirtileri:
Adet düzensizliği: PCOS’lu kadınlarda en sık rastlanan belirtidir. Düzensiz, seyrek veya hiç adet görmeme gibi problemler yaşanabilir.
Yumurtlama sorunları: Hormonal dengesizlikler nedeniyle, PCOS’lu kadınlar düzenli olarak yumurtlayamayabilir ve bu da kısırlık sorunlarına yol açabilir.
Hirsutizm: Vücutta aşırı tüylenme olarak da bilinen hirsutizm, yüz, göğüs ve sırt gibi bölgelerde erkek tipi kıllanmanın artmasıdır. Bu durum, androjen seviyelerinin yükselmesi nedeniyle oluşur.strong>Akne ve yağlı cilt: Polikistik over sendromuna sahip kadınlarda hormonal dengesizlikler, yüz, sırt ve göğüs gibi bölgelerde akne ve yağlı cilt problemlerine yol açabilir.
Saç dökülmesi: PCOS, androjen seviyelerindeki artış nedeniyle erkek tipi saç dökülmesine yol açabilir.
Kilo alma ve obezite: Polikistik over sendromu yaşayanlarda kilo alma ve obeziteye eğilim daha yüksektir. İnsülin direnci ve hormonal dengesizlikler, kilo kontrolünü zorlaştırabilir.
Anksiyete ve depresyon: Polikistik over, hormonal dengesizlikler nedeniyle anksiyete ve depresyon gibi ruhsal sorunların ortaya çıkmasına neden olabilir.
Polikistik over tedavisi, hastanın semptomlarına, yaşına ve üreme planlarına göre değişiklik gösterir. PCOS tedavisi şu yöntemlerle gerçekleştirilebilir:
Yaşam tarzı değişiklikleri: Kilo verme, düzenli egzersiz ve sağlıklı bir diyet, PCOS belirtilerini hafifletmeye yardımcı olabilir. Bu değişiklikler, insülin direncini azaltır ve hormonal dengeleri düzeltmeye yardımcı olur.
Hormonal tedaviler: Kadınlar, polikistik over adet düzensizliği ve yumurtlama sorunları için hormon düzenleyici ilaçlar kullanılabilir. Doğum kontrol hapları, adet düzenini sağlamak ve androjen seviyelerini düşürmek için kullanılabilir. Progesteron tedavisi, düzensiz adet kanamalarını düzenlemeye yardımcı olabilir.
İnsülin direncini azaltan ilaçlar: Metformin gibi insülin duyarlılığını artıran ilaçlar polikistik over sendromu belirtilerini hafifletmeye yardımcı olabilir. Bu ilaçlar, insülin direncini azaltarak kilo kaybını destekler ve yumurtlama fonksiyonunu iyileştirir.
Ovulasyon indüksiyonu: Kısırlık sorunu yaşayan PCOS’lu kadınlarda, yumurtlamayı uyarıcı ilaçlar kullanılabilir. Klomifen sitrat ve letrozol gibi ilaçlar yumurtlamayı tetikleyerek gebe kalma şansını artırır.
Yardımcı üreme teknikleri: Tüp bebek (IVF) ve intrauterin inseminasyon (IUI) gibi yardımcı üreme teknikleri, polikistik over nedeniyle kısırlık sorunu yaşayan kadınlara gebe kalma şansı sunabilir.
Cilt ve tüy sorunları için tedaviler: Hirsutizm ve akne gibi cilt sorunları için topikal kremler, ağda veya lazer epilasyon gibi yöntemler kullanılabilir.
Polikistik over sendromu (PCOS) nedeniyle hamile kalmakta zorluk yaşayan kadınlar için uygulanabilecek tedavi ve yöntemler şunlardır:
Bu yöntemlerin başarı oranı hastanın durumuna ve sağlık koşullarına bağlı olarak değişiklik gösterebilir.
Op. Dr. Soner Düzgüner ile ön görüşme yapmak için iletişime geçin. Bu değerli hikayenin başlangıcında size eşlik etmek için buradayız.
Kliniğimizde tüp bebek ile ilgili ücretsiz ön görüşme muayenenizi olabilir veya merak ettiğiniz tüm soruları iletişim kanallarımız üzerinden bize danışabilirsiniz.
